Hormonlar: Hormonlar, endokrin bezlerden çok küçük miktarlarda salgılanan ve bir hedef hücre üzerinde biyolojik bir etki uygulayan kimyasal ürünlerdir. Hormonlar endokrin bezlerden (örn; insülin, kortizol) salgılandığı gibi, diğer organlar içerisine yerleşmiş özellikli hücrelerden de salgılanabilir. Bunlar arasında; sinir hücreleri (örn; kortikotropin, oksitosin ve antidiüretik hormon), kalp hücreleri (atriyal natriüretik peptid), karaciğer hücreleri (örn; insülin benzeri…
Hedef hücreler: Hedef hücre, hormona özgü reseptörleri bulunan ve hormonun getirdiği mesaja yanıt veren hücredir. Hormonlar da taşıdıkları mesajları, hedef hücrelerde bulunan özel reseptör proteinleri aracılığı ile hedef hücrelere iletip fizyolojik süreçlerin düzenlenmesinde kritik rol oynarlar(1-3). Bir hormon başta kan dolaşımı olmak üzere birçok ortamda bulunsa bile, yalnızca bu hormon için uygun reseptöre sahip olan…
Hormonların fizyolojik düzeyler dışı hücresel etkileri : Hormon etkisinde fizyolojik düzeyler dışında, fazlalık veya eksiklik bir hormonun fazla veya yetersiz üretiminden ve/veya azalmış reseptör sayısı veya işlevinden kaynaklanabilir. Hormon reseptör agonistleri ve antagonistleri, hormon eksikliği veya fazlalığı durumlarında bozulmuş olan endokrin fonksiyonu eski haline getirmek için kullanılmaktadır. Hormon reseptör agonistleri, hormon reseptörüne bağlanan ve hormonun…
Hormonların ortamdan temizlenmesi : Bir hormonun yarı ömrü, dolaşımdan uzaklaşması ile ters orantılıdır. Hormonlar dolaşıma salgılandığında, hedef organdaki spesifik reseptörlerine bağlanabilir, karaciğer tarafından metabolik dönüşüme uğrayabilir veya idrarla atılabilirler. Karaciğerde hormonlar, faz I (hidroksilasyon veya oksidasyon) ve/veya faz II (glukuronidasyon, sülfasyon veya glutatyon ile indirgeme) reaksiyonları yoluyla inaktive edilebilir ve daha sonra karaciğer tarafından safra…
Hormonların taşınması: Dolaşıma salgılanan hormonlar, ya taşıyıcı (bağlayıcı) proteinler olarak da bilinen proteinlere bağlanarak, ya da serbestçe dolaşabilir. Taşıyıcı proteinler, hormon için bir rezervuar görevi görür ve hormonun konsantrasyonunun başlangıç konsantrasyonunun % 50’sine düştüğü süre boyunca hormonun yarı ömrünü uzatır. Serbest hormon, spesifik hormon reseptörüne bağlanacak hormonun aktif formudur. Dolayısıyla, taşıyıcı proteine bağlanan hormon, hormonun…
İdrar Analizindeki Anormalliklere Yaklaşım Alıntılandığı Kaynak: Atay Esen B. İdrar Analizindeki Anormalliklere Yaklaşım.İn. Ersoy A (Ed). Klinik Pratikte Nefrolojik Hastalıklara Yaklaşım. Bursa Tabip Odası Sürekli Tıp Eğitimi Kitabı. Bursa Tabip Odası Yayınları, 2021:33-40 Dr. Bennur Esen Atay Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi, Sağlık Meslek Yüksek Okulu Diyaliz Teknikerliği Bölümü, Acıbadem Bakırköy Hastanesi, İç…
