MİYELOPROLİFERATİF NEOPLAZİLER
Alıntılandığı kaynak: Gürsoy V.Kronik Myeloid Lösemi ve Diğer Kronik Miyeloproliferatif Neoplaziler. İn (eds). Özkocaman V, Özkalemkaş F. Klinik Pratikte Hematolojik Hastalıklara Yaklaşım. Bursa Tabip Odası Sürekli Tıp Eğitimi Kitabı. Bursa Tabip Odası Yayınları, Bursa 2021;201-225
Dr. Vildan GÜRSOY
Uşak Üniversitesi, Eğitim ve Araştırma Hastanesi
MİYELOPROLİFERATİF NEOPLAZİLER
Kronik myeloproliferatif neoplaziler (MPN), ağırlıklı olarak kemik iliğinde olmakla birlikte bazen karaciğer ve dalakta bir yada daha fazla kan hücre serisinin aşırı üretimi ile karakterize, klonal hematopoetik kök hücre hastalıklarıdır (25). MPN terimi ilk kez 1951’ de William Damashek tarafından öne sürülmüş olup, birbirine klinik ve biyolojik benzerlikleri olan dört klasik miyeloproliferatif hastalığı polisitemia vera (PV), esansiyel trombositoz (ET), primer miyelofibroz (PMF) ve kronik miyeloid lösemiyi (KML) tarif etmek icin kullanılmıştır (26). Daha sonra sistemik mastositozis ve diğer nadir gözlenen bazı hastalıklar da MPN kategorisine dahil edilmiştir (27). MPN’ de kemik iliğindeki hücre serilerinde normal olgunlaşma ve etkili bir hematopoez izlenmektedir. Organomegali genellikle sık olarak saptanır ve semptomatiktir. Değişen derecelerde ekstramedüller hematopoez izlenmektedir. Hastaların bir kısmında lösemik dönüşüm gözlenebilir. Philadelphia kromozomu negatif MPN’ ler için önemli bir tanısal marker olan Janus Kinase 2 (JAK2) V617F mutasyonu 2005 yılında tanımlanmıştır. JAK-2; JAKSTAT yolağında eritropoetin reseptör sinyalinden sorumlu bir tirozin kinazdır. JAK2 V617F mutasyonu kromozom 9’ da kodon 617 düzeyinde valinin fenil alanin ile yer değiştirmesi ile oluşur. Mutasyona bağlı olarak intrasellüler sinyal molekülleri aktive olur ve anormal proliferasyona yol açar (28). Bu mutasyon; PV hastalarının çoğunluğunda, ET ve PMF hastalarının yaklaşık yarısında izlenmektedir. JAK-2 mutasyonu negatif hastalarda ise JAK-2 ekson 12, CALR ve MPL mutasyonlarından biri izlenebilmektedir. KML’ de olduğu gibi bu hastalıklara özgü spesifik mutasyonlar ise henüz tanımlanmamıştır.