Böbrek Fonksiyon Testleri

Böbrek Fonksiyon Testleri

 

Alıntılandığı Kaynak: Oruç A. Böbrek Fonksiyon Testleri .İn. Ersoy A (Ed). Klinik Pratikte Nefrolojik Hastalıklara Yaklaşım. Bursa Tabip Odası Sürekli Tıp Eğitimi Kitabı. Bursa Tabip Odası Yayınları, 2021:41-48

www.bto.org.tr/yayınlarımız

 

 

 

Dr. Ayşegül Oruç

Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi,

İç Hastalıkları Anabilim Dalı,

Nefroloji Bilim Dalı

 

 

 

Özet

Abstract

Giriş

Böbrek Fonksiyonlarının Değerlendirmesinde Kullanılan Testler

1. Kreatinin
2. Üre
3. Kan üre azotu
4. Sistatin C
5. Glomerüler filtrasyon hızı

Glomerüler Filtrasyon Hızının Ölçümü

Tahmini Glomerüler Filtrasyon Hızı Hesaplanması

1. Cockroft-Gault formülü
2. MDRD formülü
3. CKD-EPI formülü

Glomerüler Filtrasyon Hızı Tayini için Yöntem Seçimi

Serum Kreatinin Değeri ve GFR Arasındaki Ilişki

Sonuç

Kaynaklar

Anahtar kelimeler: Böbrek, fonksiyon, üre, kreatinin, kan üre azotu, glomerüler filtrasyon hızı, sistatin C, fonksiyon bozukluğu.

Keywords: Kidney, function, urea, creatinine, blood urea nitrogen, glomerular filtration rate, cystatin C, dysfunction.

 

Yazar Adresi: Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Nefroloji Bilim Dalı, Görükle Kampüsü, Nilüfer-Bursa

e-mail: aysegul@uludag.edu.tr

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Özet

Çeşitli nedenlerle böbrek fonksiyonlarında bozulma olduğunda klinik bulgular ve laboratuvar değişiklikler ortaya çıkar. Böbrek fonksiyonlarını doğru laboratuvar testleri ile değerlendirmek tanı ve tedavi için önemlidir. Serum üre, kan üre azotu (BUN), kreatinin ve sistatin C ile glomerüler filtrasyon hızı (GFR) ölçümleri böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan başlıca testlerdir. Böbrek fonksiyon bozukluğu olduğunda serum üre, BUN, kreatinin ve sistatin C düzeyleri artar, GFR düşer.

 

Kidney Function Tests

Abstract

Clinical findings and laboratory changes occur when kidney functions are impaired. It is important for diagnosis and treatment to evaluate kidney functions with appropriate laboratory tests. Serum urea, blood urea nitrogen (BUN), creatinine and cystatin C levels and glomerular filtration rate (GFR) measurements are the main tests used to evaluate renal function. When renal functions deteriorate serum urea, BUN, creatinine and cystatin C levels increase, GFR decreases.

 

Giriş

Böbreklerin başlıca görevleri, metabolik atık ürünlerin ekskresyon ile uzaklaştırılması, vücut sıvılarının hacim ve içeriklerinin düzenlenmesi, bazı hormonların metabolizması, peptik hormonların katabolizması ve asitbaz dengesinin düzenlenmesidir. Sağlıklı böbrekler vücut sıvı ve elektrolit dengesini, alım ve böbrek dışı kayıplardaki büyük değişimlere rağmen glomerüler filtrasyon, tübüler sekresyon ve reabsorbsiyon fonksiyonlarını adapte ederek sağlarlar. Amaç vücut sıvılarının içerik ve miktarını, ozmolar ve asitbaz dengesini korumaktır. Yani amaç homeostazisin korunmasıdır. Vücudun günlük su-sıvı tüketimi, fiziksel aktivitesi, beslenmesi, ter ve feçes ile sıvı-elektrolit kaybı sürekli değişkenlik gösterir. Ancak serum ozmolalitesi, pH’sı ve vücut sıvı komponentleri oldukça dar sınırlar içinde tutulmalıdır. İşte bu denge böbreklerin glomerüler filtrasyon, tübüler sekresyon ve reabsorbsiyon fonksiyonlarını, değişikliklere göre adapte etmesi ile korunmaktadır.

Renin anjiyotensin aldosteron sistemi, sempatik sinir sistemi, renal kallikrein-kinin sistemi ve renal prostaglandinler aracılığı ile kan basıncının düzenlenmesi de böbreklerin fonksiyonudur. Böbrekler hematopoezde de görev alırlar. Renal peritübüler interstisyel hücrelerden sentezlenen eritropoetin eritropoezde görev alır. Eritroid prekürsör hücrelerdeki reseptörleri üzerinden etki ederek, bu hücrelerin olgun eritrositlere matürasyon ve proliferasyonunu sağlar. D vitamininin aktif formu olan 1,25 dihidroksivitamin D, 25-hidroksivitamin D’nin böbrekte hidroksilasyonu ile sentezlenir. Aktif D vitaminin esas görevi barsaklardan kalsiyum reabsorbsiyonu, böbreklerden kalsiyum ve fosfor ekskresyonudur.Uzun süreli açlıkta laktik asit ve alfa-ketoglutarik asit gibi bazı organik asitlerin glikoza çevrilmesi olan glukoneojenez böbreklerin bir diğer fonksiyonudur.^1,2,3

 

Böbrek Fonksiyonlarının Değerlendirmesinde Kullanılan Testler

Serum üre, kan üre azotu (BUN), kreatinin, sistatinC düzeyleri ve glomerüler filtrasyon hızı (GFR: glomerular filtration rate) testleri ile değerlendirilir. Böbrek fonksiyon bozukluğunda serum üre, BUN, kreatinin ve sistatinC düzeyleri artar, GFR düşer (Tablo 1).^2,3

 

Tablo 1. Endojen filtrasyon göstergeleri.

Filtrasyon göstergesi	Serum düzeyini azaltan durumlar	Serum düzeyini arttıran durumlar
• Üre	– Karaciğer yetmezliği – Malnütrisyon	– Glukokortikoid kullanımı – Gastrointestinal kanama – Yüksek protein alımı – Diüretikler – Katabolik durumlar -Tetrasiklin kullanımı
• Kreatinin	– Azalmış kas kitlesi – Malnütrisyon – Kaşeksi	– Fazla et tüketimi – İlaçlar: simetidin, trimetoprim, fibrik asit deriveleri (gemfibrozil dışı), bazı sefalosporinler – Keto asit kullanımı
• Sistatin C	– Hipotiroidi	– Hipertiroidi – Glukokortikoid kullanımı

 

1. Kreatinin

Molekül ağırlığı 113 daltondur, kas katabolizmasının son ürünüdür. Serum düzeyleri vücut kas kitlesi, yaş, ırk, cinsiyet ve protein, özellikle et tüketimi ile ilişkilidir. Glomerüllerden serbestçe filtre olurken tübüllerden sekresyona uğrar. Bu nedenle kreatinin klirensi GFR’den daha fazladır. Simetidin, fibrik asit deriveleri ve trimetoprimi içeren ilaçlar kreatinin sekresyonunu yarışmalı olarak inhibe ederek GFR’yi değiştirmeden kreatinin klirensini düşürürler. Kreatininin ekstrarenal klirensi de mevcuttur. İntestinal sekresyonlarda bulunur ve bakteriler tarafından parçalanır.GFR’de azalma durumlarında intestinal yolla eliminasyonu artar. Antibiyotikler intestinal florayı tahrip ederek serum kreatinin düzeylerini arttırırlar.^2,3Kreatinin klirensini azaltan ilaç kullanımı ya da ekstrarenal eliminasyonun azaldığı durumlarda genellikle kreatinin düzeyleri yükselirken üre düzeyleri değişmeden kalır.

 

2. Üre

Molekül ağırlığı 60 daltondur, protein katabolizması ürünüdür ve karaciğerden sentezlenir. Eliminasyonu %90 oranında böbreklerdendir. Glomerüllerde filtrasyona uğradıktan sonra tübüllerde hem sekrete edilir hem de reabsorbe edilir.  Serum üre düzeyleri protein alımı, karaciğer fonksiyonu ile ilişkilidir. Ayrıca steroid kullanımı, gastrointestinal kanama, katabolik durumlar, diüretikler, tetrasiklin kullanımı ve konjestif kalp yetmezliğinde serum üre düzeyi artar. Ciddi malnütrisyon ve karaciğer yetmezliğinde ise azalır. Üretimi ve tübüler reabsorbsiyondaki geniş değişkenler nedeniyle GFR göstergesi olarak değeri sınırlıdır.^2,3

 

3. Kan üre azotu

Üre içindeki nitrojenin ölçülmesi ile tayin edilen parametredir. Üre ile arasında matematiksel bir ilişki vardır. Üre, kan üre azotunun yaklaşık 2 katıdır (Üre = 2.14 x BUN).⁴Bununla birlikte stabil şartlarda üre-BUN ve kreatinin arasında da matematiksel bir ilişki vardır (üre/kreatinin = 10/1; BUN/kreatinin = 20/1).² Bu ilişki özellikle akut böbrek hasarı (AKI: acute kidney injury) nedeni hakkında bilgi verir. Prerenal AKI durumlarında bu oran üre ve BUN lehine bozulur. Ayrıca üre yapımının arttığı gastrointestinal kanama, glukokortikoid kullanımı, yüksek protein ile beslenme durumlarında da oran üre lehine bozulur.

 

4. SistatinC

Tüm nükleuslu insan hücreleri yoluyla sürekli sabit hızda üretilen 13 kilodalton molekül ağırlığında bir proteindir. Serumda sabit değerlerde bulunur. Glomerüllerden serbestçe filtre olur. Filtrasyon sonrası tübüler epitelyal hücreler yoluyla reabsorbe ve katalize edilir, idrarda sadece düşük miktarda ekskrete olur. Boy, cinsiyet ve kas kitlesinden oldukça bağımsızdır. GFR’nin iyi bir belirteçi olarak önerilmiştir. Akut durumlarda serumda kreatininden daha erken yükselir.Sigara kullanımı, inflamasyon, artmış yağ dokusu, tiroid hastalıkları, bazı maligniteler ve glukokortikoid kullanımı durumlarında sistatinC, GFR’den bağımsız olarak yüksektir.^2,3

 

5. Glomerüler filtrasyon hızı

GFR, böbreğin filtrasyon/ekskresyon fonksiyonunu yansıtır ve pratikte böbrek fonksiyonu GFR üzerinden değerlendirilir. GFR, ölçüm ya da hesaplama yöntemleri ile belirlenir. Akut ya da kronik böbrek fonksiyon bozukluklarında GFR düşük tespit edilir. Aynı zamanda GFR değerine göre kronik böbrek hastalığı evrelemesi yapılır.

Glomerüler filtrasyon nefronun görevidir ve glomerüler filtrasyon sonucunda ultrafiltrat (UF) oluşur. Afferent arteriyol ile glomerüle ulaşan kan 10 mmHg’lık filtrasyon basıncı ile ultrafiltrasyona uğrar ve UF oluşur. Oluşan UF Bowman boşluğundan tübüler sisteme ilerler ve tübüler transport ile nihai halini alır. Tübüler transport, reabsorbsiyon ve sekresyon mekanizmaları ile gerçekleşir. Sağlıklı bir nefron  dakikada ortalama 90-130 mL UF oluşturur (kadınlarda 90-100 mL/dak, erkeklerde 115-130 mL/dak). Bu değerler üzerinden hesaplanacak olursa günlük ortalama UF miktarı 130-180 litredir. Oluşan bu muazzam UF hacmi ise tübüler transport sayesinde günlük ortalama 1.5 litre idrara dönüştürülür. Her iki böbreğin toplam GFR’si, fonksiyon gören nefronların filtrasyon hızlarının toplamına eşittir. Sonuçta GFR, fonksiyon gören böbrek hacmini değerlendiren bir göstergedir. Fonksiyon gören nefron sayısı azaldığında ya da her bir nefronun filtrasyon fonksiyonu azaldığında GFR düşük tespit edilecektir.^1,2,3

Vücut boyutuyla orantılı olan böbrek boyutunda hastalar arasında farklılıklar olabilir. Böbrek hacmi ile ilişkili olan GFR’yi standardize etmek için, GFR vücut yüzey alanına (BSA) göre indekslenir ve 1.73 m²BSA başına şeklinde ifade edilir. Kadınlarda GFR erkeklere göre %8 oranında daha düşüktür. Ayrıca 40 yaşından sonra yaşlanma ile birlikte GFR’de yıllık ortalama 0.75-1 mL/dak’lık azalma olur. Gebelikte GFR ilk trimesterde yaklaşık %50 oranında artar, son trimesterde bazal değere dönmeye başlar ve doğumdan sonra normal bazal değerine ulaşır. GFR’de diürnal değişkenlik de söz konusudur. Öğleden sonraki değerlerle karşılaştırıldığında gece yarısı %10 daha düşüktür.³

 

Glomerüler Filtrasyon Hızının Ölçümü

GFR direkt olarak ölçülemez. GFR tayininde pratik olarak sıklıkla klirens yöntemleri ile ölçüm ve hesaplama formülleri kullanılır.Klirens; bir maddenin, birim zamanda ekskresyonla temizlendiği plazma hacmidir. A maddesinin idrar ile klirensi aşağıdaki formül ile hesaplanabilir:

KlirensA =

([A]I:A maddesinin idrardaki konsantrasyonu, Vi: idrar hacm, [A]p:A maddesinin plazmadaki konsantrasyonu).

GFR’yi üriner klirens yöntemi ile tespit etmek için kullanılan ideal filtrasyon göstergesi glomerüler bazal membrandan serbestçe filtre olmalı, nefron boyunca sekresyon ve reabsorbsiyona uğramamalı, sabit hızda endojen üretilmeli ve kolaylıkla ölçülebilir olmalıdır. Molekül ağırlığı 20,000 daltondan küçük olan ve plasma proteinlerine bağlanmayan solütler filtrasyon göstergesi olarak kullanılabilir. İnülin, Iothalamate, 99m Tc-DTPA, 51 Cr-EDTA ve Iohexol sıklıkla çalışmalarda kullanılan eksojen filtrasyon göstergeleridir. İçlerinden inülin klirens değerlendirilmesi için altın standart filtrasyon göstergesidir. Endojen gösterge olarak da kreatinin, üre ve plasma proteinlerinden sistatin C kullanılabilir.

Kreatinin, bu özelliklerin çoğuna sahip endojen göstergedir. Kreatinin, iskelet kasındaki kreatin ve fosfokreatin moleküllerinden nonenzimatik yol ile oluşur. Plazmada nispeten sabit konsantrasyonda bulunur, glomerüllerden serbestçe filtre olur, tübüler reabsorbsiyona uğramaz, az miktarda tübüler sekresyonu vardır. Bu nedenle sağlıklı bir erişkinde idrarla kreatinin ekskresyonu, filtre edilen kreatininden yaklaşık %10 oranında fazladır. GFR’nin kreatinin klirensi ile hesaplanması için plazma kreatinin konsantrasyonu ve 24 saatlik idrar toplanarak idrar kreatinin konsantrasyonu belirlenmelidir. İdrar volümü de kaydedilerek klirens formülü kullanarak kreatinin klirensi hesaplanır. Bu yöntem ile ilgili kısıtlamalardan ilki idrarın toplanması sırasındaki hatalardır. Kreatinin düzeylerinde kas kitlesi ve diyet ile ilişkili sapmalar olabilir. İdrarın tam olarak toplanması idrar kreatinin atılmı hesaplanarak kontrol edilebilir. Sağlıklı erişkinde günlük kreatinin atılımı erkeklerde 20-25 mg/kg, kadınlarda 15-20 mg/kg’dır. Toplanan idrarda bu değerlerin altında kreatinin konsantrasyonu olması idrarın eksik toplanması ya da kas kitlesinin azalması ile ilişkili olabilir. Yaş ilerledikçe kas kitlesi azaldıkça kreatinin ekskresyonu da azalır. Özellikle pişirilmiş kırmızı et tüketimi de serum kreatinin düzeylerini ve kreatinin ekskresyonunu arttırabilir. İkinci kısıtlama ise kreatinin sekresyonunun arttığı durumlardır. Normal şartlarda idrar kreatinin ekskresyonunun %10-15 kadarı sekrete edilen kreatinindir. Serum kreatinin düzeylerinin arttığı, GFR’nin düştüğü böbrek fonksiyon bozukluklarında sekrete edilen kreatinin oranı %35’lere kadar çıkabilir ve bu durumda kreatinin klirensi ile tayin edilen GFR gerçek GFR’dan daha yüksek (overestimate) çıkacaktır. Böbrek fonksiyonun ileri derecede bozulduğu durumlarda GFR’nin doğru tayini için 24 saatlik idrarda hem üre hem de kreatinin konsantrasyonlarının tayin edilerek üre klirensi ve kreatinin klirensi değerlerinin ortalamasının alınması önerilmektedir.^1,2,3Bu hesaplama ile kreatinin klirensi 24 saatlik idrar toplanarak ölçülür ve mGFR (measured GFR) olarak ifade edilir.

Kreatinin klirensi (mL/dak)(mGFR) =

([kreatinin]i: idrar kreatinin konsantrasyonu, Vi: idrar volümü, [kreatinin]p: plazma kreatinin konsantrasyonu).

 

Tahmini Glomerüler Filtrasyon Hızı Hesaplanması

Tahmini GFR (estimated GFR: eGFR) hesaplanması için kullanılan formüller Cockroft-Gault, MDRD (Modification of Diet in Renal Disease equation) ve CKD-EPI (Chronic Kidney Disease-Epidemiologic Prognosis Initiative) formülleridir (Tablo2).^2,3

 

Tablo 2. Tahmini glomerüler filtrasyon hızı tayini için kullanılan formüller.

eGFR yöntemi	Formül
• Cockroft-Gault (mL/dak)	= (140-yaş) x kilo  x 0.85 (hasta kadınsa) 72 x SCr
• MDRD (mL/dak/1.73 m2)	= 186 x ([Scr]-1.154) x ([Yaş]-0.203) x (0.742 kadın ise)
• CKD-EPI (mL/dak/1.73 m2)	= 141 × Min ([Scr] /κ, 1)α × Maks [Scr] /κ, 1)-1.209 × 0.993Yaş × 1.018 (kadınsa) × 1.159 (siyah ırk)

SCr: serum kreatinin konsantrasyonu, κ: kadınlarda 0.7, erkeklerde 0.9, α: kadınlarda -0.329, erkeklerde -0.411. Min: Scr/κ minimum değeri veya 1, Maks: Scr/κ maximum değeri veya 1.

 

1. Cockroft-Gault formülü

Bu formül ile serum kreatinin konsantrasyonu, yaş, kilo, cinsiyet parametreleri kullanılarak kreatinin klirensi hesaplanır.⁵ Elde edilen değer BSA hesaplanarak 1.73m²ye göre düzeltilmelidir.³Cockroft-Gault formülü beyaz (kafkas) ırkta geliştirildiğinden siyah ırkta kreatinin klirensini olduğundan düşük hesaplar. Eski biyokimyasal yöntemlerle tayin edilen serum kreatinin değeri kullanılarak elde edilmiştir. Standardize edilmiş serum kreatinin yöntemleri kullanılarak hesaplandığında kreatinin klirensi ölçümlerinden daha yüksek çıkar. Ödemli ve obez hastalarda da GFR olduğundan yüksek hesaplanır.²

 

2. MDRD formülü

Toplam 1,628 kronik böbrek hastalığı olan hastada yapılan MDRD çalışmasından elde edilmiştir.⁶4 ya da 6 parametreli olmak üzere iki formülü vardır. Çalışma beyaz (kafkas) ırkta ve diyabetik olmayan hasta populasyonunda yapılmıştır. Siyah ırkta, diyabetiklerde ve böbrek nakli hastalarında validasyonu yapılmıştır. mGFR değeri 60 mL/dak/1.73m² üzerindeki hastalarda MDRD ile eGFR daha düşük tespit edilir. GFR değerini Cockroft-Gault formülüne göre daha doğru hesaplar.^2,3

 

3. CKD-EPI formülü

Bu formül toplam 10 çalışmadaki 5,504 kronik böbrek hastalığı olan hastada geliştirilmiştir.⁷ Çalışma popülasyonu çok farklı özellikte hastayı içerdiğinden diğer formüllere göre GFR’yi daha doğru hesaplar. Yüksek GFR değeri olanlarda daha doğru sonuç verir.^2,3 Kreatinin düzeyleri yaş, ırk, cinsiyet, kas yapısı, beslenme durumuna göre değişkenlik gösterir. Serum kreatinin değeri kullanılan bu formüllerdeki hata payını azaltmak için cinsiyet, ırk ve kilo değişkenleri de formüllerde yer almaktadır. Ancak beslenme durumu değerlendirme dışı olduğundan malnütrisyon, protein alımındaki değişiklikler formüllerde hata payı olmasına neden olur.

 

Glomerüler Filtrasyon Hızı Tayini için Yöntem Seçimi

AKI durumunda serum kreatinin değeri stabil olmadığından GFR formüller kullanılarak hesaplanmamalıdır. Ayrıca akut durumlarda ekstrarenal kreatinin klirensi de sonucu etkileyebilir. GFR’nin çok değerli olduğu diğer durumlar böbrek nakli ya da renal replasman tedavisine başlama zamanının belirlenmesi ve böbrek nakli verici adayının değerlendirilmesidir. Bu durumlarda 24 saatlik idrar toplanarak kreatinin klirensinin ölçülerek belirlenmesi daha doğru sonuç verir. Stabil durumlarda özellikle hesaplama kolaylığı olduğu için formüller kullanılabilir.^2,3

2012 Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO) kılavuzu eGFR tayini için CKD-EPI formülünün kullanılmasını önermektedir. Serum kreatinin ve sistatinC düzeylerinin birlikte kullanılarak CKD-EPI formülü ile hesaplanan eGFR’nin daha doğru olduğu belirtilmiştir.⁸ Ayrıca kas kitlesi azalmış hastalar ve diyabetiklerde sistatinC ile kullanılarak CKD-EPI formülü hesaplanan eGFR’nin kreatinin bazlı hesaplamaya üstün olduğu bildirilmiştir.³

İlaç doz ayarlamasında özellikle renal klirensi olan ve nefrotoksisite özelliği olana hastalarda ilaç dozları GFR değerine göre hesaplanmalıdır. GFR tayini için sıklıkla Cockroft-Gault formülü kullanılır.³ Ancak KDIGO ilaç doz ayarlamasında hesaplanan GFR’nin BSA’ya göre düzeltme yapmadan kullanılmasını önermektedir.⁹

eGFR formüllerinden sadece Cockroft-Gault formülü klasik olarak hesaplanabilir. MDRD ve CKD-EPI formülleri ise hesaplama modülleri kullanılarak eGFR hesaplanabilir. İnternet uygulamaları üzerinden bu modüllere ulaşılabilir.¹⁰

 

Serum Kreatinin Değeri ve GFR Arasındaki Ilişki

Serum kreatinin değeri ile GFR arasında ters ilişki (resiprokal ilişki) vardır. Bu ilişkinin özellikli olduğu bazı durumlar vardır. GFR’de ani düşüklük olduğunda elimine edilemeyen kreatinin henüz plazmada birikmeyeceğinden erken dönemde serum kreatinin düzeylerinde yükseklik görülmeyebilir. GFR düşük olan hastalarda etken maddesi ve/veya metabolitleri böbrekten uzaklaştırılan ilaçlarda doz ayarlaması gerekirken bu husus dikkate alınmalıdır. Ayrıca kreatinin ve GFR arasındaki ters ilişki de değişkenlik gösterir. Plazma kreatinin değerinin 1 mg/dL’den 1.5 mg/dL’ye yükselmesi GFR’nin 120 mL/dak’dan 80 mL/dak’ya kadar düştüğünü ifade eder. Ancak ileri böbrek hastalığı olduğu durumlarda ise kreatinin değerinin 5 mg/dL’den 10 mg/dL’ye yükselmesi GFR’nın 24 mL/dak’dan 12 mL/dak’ya düştüğünü ifade eder. Bu nedenle kreatinindeki başlangıç yükselmeleri GFR’deki önemli kayıpları temsil edebilir. Bir diğer dikkat edilmesi gereken durum ise her serum kreatinin değerinin farklı yaş, cinsiyet ve kas kitlesine sahip kişilerde aynı GFR’yi yansıtmıyor olmasıdır. Örneğin serum kreatinin değeri 1.4 mg/dL olan genç, kas kitlesi normal bir erkekte GFR 120 mL/dak iken, aynı kreatinin değerine sahip yaşlı, kas kitlesi zayıf bir kadın hastada GFR daha düşük tespit edilecektir.¹

 

Sonuç

Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi; böbrek hastalıklarında tanısırasında, tedavi sürecinde hem remisyon hem de progresyonun izleminde ve renal doz ayarı gereken ilaçların kullanımında oldukça önemlidir. Bu nedenle tüm hekimler bu parametreleri böbrek hastalığı olan hastalarda doğru olarak kullanmalıdırlar.

 

Kaynaklar

1.Türkmen K. Böbrek fizyolojisine genel bakış. In: Ecder T, ed. Böbrek Fizyopatolojisi: Temel Bilgiler. 2. baskı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevi, 2008:1-30.

2. Stevens LA, Huang C, Levey AS. Measurement and estimation of kidney function. In: Himmelfarb J, Sayegh MH, eds. Chronic Kidney Disease, Dialysis, and Transplantation. 3rd ed. Philadelphia: Saunders, 2010:22-38.

3.Lesley AI, Andrew SL. Assessment of glomerular filtration rate. In: Feehally J, Floege J, Tonelli M, Johnson, eds. Comprehensive Clinical Nephrology. 6th ed. Philadelphia: Elsevier, 2019:29-38.

4.Higgins C. Urea and the clinical value of measuring blood urea concentration [Internet]. acutecaretesting.org, August 2016 [erişim 09 Aralık 2020]. https://acutecaretesting.org/en/articles/urea-and-the-clinical-value-of-measuring-blood-urea-concentration.

5.Cockcroft DW, Gault MH. Prediction of creatinine clearance from serum creatinine. Nephron. 1976;16(1):31-41.

6.Levey AS, Coresh J, Greene T, et al. Using standardized serum creatinine values in the modification of diet in renal disease study equation for estimating glomerular filtration rate. Ann Intern Med. 2006;145(4):247-54.

7.Levey AS, Stevens LA, Schmid CH, et al. A new equation to estimate glomerular filtration rate. Ann Intern Med. 2009;150(9):604-12.

8.Kidney Disease: Improving Global Outcomes. KDIGO 2012 clinical practice guideline for the evaluation and management of chronic kidney disease. Kidney Int Suppl. 2013;3:1-150.

9.Matzke GR, Aronoff GR, Atkinson AJ Jr, et al. Drug dosing consideration in patients with acute and chronic kidney disease-a clinical update from Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO). Kidney Int. 2011;80(11):1122-37.

10. GFR calculator[Internet]. National Kidney Foundation [erişim 09 Aralık 2020]. https://www.kidney.org/professionals/kdoqi/gfr_calculator